miércoles, 13 de noviembre de 2013

A Música das Fadas Mariñas

Conta Plácido Castro como nunha das xornadas que pasou naquel verán de 1928 na illa Gran Blasket o seu guía e compañeiro, o londinense Doutor Flower, fixo chamar a todos os habitantes para repartir entre eles os cartos que gañara cos relatórios sobre os seus estudos na illa. Reunidos na cociña da casa do rei da illa e logo de recolleren a súa parte formouse logo foliada. Plácido conta coma os meniños e rapazas escomezaron a cantar en gaélico.
Máis o que verdadeiramente emocionou ao viaxeiro foi coma nun intre da foliada se fixo o silenzo. Un silenzo cerimonial que rachou Paddy Na hInn'sh o fiddler da illa interpretando a peza "Port na Bon Kee", hoxe escrita coma Port Na Bpucai, o que viría sendo na língua de Rosalía A Música das Fadas.

Plácido Castro aproveitou para transcribir a peza para abraio dos illeiros que non daban creto a que unha melodía das fadas se poidera representar a base de liñas e puntiños.

A lenda da peza contanos coma tres mariñeiros da illa Inis Mhic Aoibhleáin, que andaban a faenar, escoitaron unha fermosa melodía que xurdía das augas. Enfeitizados por aqueles sons bogaron tras deles na crenza de que se ían atopar coas fadas. Non atopaton ás fadas cantoras mais remataron por aprender a peza que se popularizou axiña entre os músicos daquelas illas. A tan estrano suceso adicou o poeta Seamus Heaney o seu fermoso poema "The Given Note":


Lonxe da poética da lenda atopamos a explicación actual que nos dí que aqueles mariñeiros probablemente escoitaron os cantos dos xibardos ou baleas xibadas. De ser esto certo o fermoso alalá das Blasket suporía un caso máis de imitación dos sons da natureza na música tradicional.



martes, 5 de noviembre de 2013

Un Galego en Irlanda<--->A Galician in Ireland

Debo confesar que nada sabía sobre Plácido Castro até hai poucos días cando un bó amigo puxo na miña man o libro no que se recollen os artigos e fotografías que publicou no diario "El Pueblo Gallego" entre o 24 de agosto e o 21 de setembro de 1928 nos que relataba a súa viaxe por Irlanda. Contaba daquelas o amigo Plácido 26 invernos.
Nunha fermosa pasaxe do seu relato contanos un serao fronte a lareira na casa de Kate Casey, filla do rei da illa Gran Blasket (An Blascaod Mór):
"De cando en cando, Kate, no seu inglés arcaico e encantador, cheo de xiros gaélicos, reminiscente da fala dos paisanos de Synge faime preguntas no tocante á vida en Galicia. Abraia ao saber que na nosa terra úsanse culleres de pao, que os bois erguen as redes nas nosas praias. Interésalle canto se relaciona coa nosa vida: a pesca, a agricultura. Interpreta as miñas respostas á súa familia, xa que eles non entenden o inglés e comentan estas cousas que para eles son deleitosamente exóticas..."

De imaxinarmos os sons que se escoitaban naquel serao, poderían semellarse aos desta sesión do Micho Russell e amizades, un chisco máis á norte no Country Clare. Por certo, nela vemos o uso da pandeira, exacta aquí á galega que logo evoluiría ao longo do pasado século para orixinar o Bodhran.

Plácido Castro foi educado dende cativo en escolas de Glasgow polo que daquela estaba moi ben relacionado nos eidos sociais e culturais de Londres. O seu dominio do Inglés permitiulle realizar varias traducións ao galego. Por outra banda, a súa visión da nosa terra dende o exterior fixo que acadara unha perspectiva dende a que fitaba a necesidade dunha proxeción internacional da nosa cultura e do galeguismo en xeral. Esta proxeción materializaríase na participación dunha delegación galega no Congreso de Nacionalidades Europeas celebrado en Berna no 1933.

A mesma proxeción internacional da nosa cultura que buscou o galeguismo de preguerra conqueriu, por exemplo, que os Gaiteiros de Soutelo fixeran unha xira polos mellores teatros ao longo de todo o continente americano ou que estiveran mesmo a piques de actuar na inauguración das olimpiadas de Berlín de 1936. Mágoa que tiveran que voltar para casa precipitadamente vía Lisboa. Logo todo ficou escuro, coa escuridade da noite... a longa noite de pedra.